Tarih, Coğrafya, İdari Yapı
İlçede, M.Ö.VIII. yüzyılda
sırasıyla Urartular, Sakalar ve İskit Türkleri, M.S. 75'ten sonra ise eski Oğuz kollarından olan
Hazarlar, Barseller ve Bağratlılar yerleşmişlerdir. İlçe, 810 yıllarında Gürcü egemenliğine
girmiştir. Anadolu Selçuklularının akınları sırasında yöreye Türklerin yerleştikleri
görülür. Uzun yıllar Selçuklular'ın yönetiminde kalan Ardanuç, Moğol istilası sonrasında Moğollular'ın
hakimiyetine girmiştir. İlçe, daha sonra sırası ile Timur, Karakoyunlu, Akkoyunlu ve İran Safavi
devletlerinin hakimiyetinde kalmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman
zamanında Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa 1551‘de Ardanuç'u fethederek Osmanlılara katmış
ve Osmanlıların ilk Ardanuç sancağını kurmuştur. 93 Harbi olarak anılan Osmanlı-Rus
savaşı sonunda yapılan antlaşma ile Rusya' ya bırakılan İlçe, Birinci Dünya Savaşı
sırasında yapılan halk oylaması sonucu tekrar Osmanlı İmparatorluğu'na katılmıştır.
Mondros Mütarekesi'nden sonra Ardanuç, önce İngilizlerin sonra Gürcülerin istilasına uğramış, Gümrü
Antlaşması ile 7 MART 1921'de de Türkiye' ye katılmış ve bugünkü Misak-ı Milli sınırları
içinde yerini almıştır. 1945 yılına kadar Artvin' e bağlı bir bucak olan Ardanuç aynı
yıl İlçe olmuştur. Yüzölçümü 969 kilometrekare olan İlçe; kuzeyde Şavşat, güneyde Yusufeli
ve Erzurum'un Olur İlçeleri, doğu Ardahan, batıda ise Artvin Merkez İlçe ile komşudur. Coğrafi
bakımdan kırık bir arazi yapısına sahip olan Ardanuç‘un rakımı 500 Metre olup, tipik
karasal iklime sahiptir. İlçe merkezi, Kürdevan Yanlızçam ve Horosan dağları ile çevrilidir. İlçe
merkezinden, Bulanık, Horhot ve Ekşinar çaylarının beslediği Ardanuç Deresi geçmektedir. İlçenin yüzölçümünün 468 kilometrekaresi tarım
arazisi, 311 kilometrekaresi Orman alanı, 149 kilometrekaresi ise dağlık ve kayalık araziden oluşmaktadır.
Ardanuç, il genelinde mevcut dışa göç sorununu yaşayan bir ilçelerden biridir. Toplam nüfusu 14.477 olan Ardanuç'un
merkez nüfusu 5.278, köy nüfusu ise 9.199‘dur. Nüfus yoğunluğu 15 kişi olan ilçenin (1990-2000
yıllarına göre) yıllık nüfus artış hızı %o (-) 20.56'dır.
Ardanuç'un İl merkezine uzaklığı
39 km.dir. İlçe merkezinden geçen ancak karayolları standartlarında olmayan Ardanuç-Ardahan yolunun yapım
çalışmaları devam etmektedir. İlçenin 49 adet köy ve 1 merkez belediyesi bulunmaktadır. Köyler dağınık
yerleşime sahiptir.
Eğitim- Öğretim ve Kültürel
Yapı
İlçe genelinde, 2002-2003 Eğitim
ve Öğretim yılında, 2 adet anaokulu, 17 adet ilköğretim okulu, 1 adet yatılı ilköğretim
bölge okulu, 1 adet pansiyonlu ilköğretim okulu ve 1 adet çok programlı lisede toplam 2.260 öğrenci eğitim
ve öğretim görmüştür. Ardanuç, köy ve yayla şenliklerinin yoğun olarak düzenlendiği ilçelerden
biridir. Bunların başlıcaları; Ardanuç Belediye Başkalığınca düzenlenen Aşıklar
Şenliği ve Karakucak Güreş Festivali, Aydın Köyü Yayla Şenlikleri ve Karakucak Güreş Festivali,
Bereket Köyü Yayla Şenlikleri ve Güreş Festivalidir.
Sağlık
Hizmetleri
İlçede,
10 yatak kapasiteli 1 adet sağlık merkezi, 5 sağlık ocağı ve 22 sağlık evinde sağlık
hizmetleri sunulmaktadır. Ardanuç Devlet Hastanesinin yapımı sürmektedir. Mevcut sağlık kurumlarında
15 pratisyen hekim, 1 diş hekimi, 63 yardımcı sağlık personeli görev yapmaktadır.
Ekonomik
Durum
İlçe ekonomisi büyük oranda tarıma dayalıdır.
İlçe halkının başlıca gelir kaynakları tarımsal üretim, hayvancılık ve mevsimlik
iş olan orman işçiliğidir. İlçede sanayi tesisi olarak Orman Genel Müdürlüğü'ne ait (ORÜS) ve özelleştirme
kapsamında olan 1 adet kereste fabrikası bulunmaktadır. Büyük sanayi tesisi bulunmayan ilçede, marangoz, demirci
ve oto tamircileri gibi küçük çaplı işyerleri bulunmaktadır. İlçenin en önemli gelir kaynağı
hayvancılıktır. Artvin'de hayvancılığın en gelişmiş olduğu ilçe Ardanuç'tur.
Büyük ve küçükbaş hayvancılığın yaygın olduğu ilçenin en önemli yaylası olan Bilbilan
Yaylasında yaz aylarında devamlı, cumartesi günleri ise büyük çapta olmak üzere hayvan pazarı kurulmaktadır.
İlçede yetiştirilen başlıca tarımsal
ürünler, buğday, arpa, patates, fasülye, mısır, domates, zeytin, elma, kızılcık, ceviz, üzüm
ve armuttur. Kamusal imkanlarla da desteklenen arıcılık, yaylacılık kültürünün yaygın olduğu
ilçede önemli gelir kaynaklarındandır. İlçede, son yıllarda örtü altı yetiştiriciliği-seracılık
da yaygınlaşmaktadır. İlçede; Bulanık köyündeki Rabat Kilisesi, Adakale
köyündeki Gevhernik Kalesi, Ferhatlı köyündeki Ferhatlı Kalesi ile Artvin-Ardanuç yolu üzerinde bulunan Cehennem
Deresi Kanyonu yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken ve turistik değeri olan yerlerdir.
|